Topartikelen over kunstmest
Kunstmest
Kunstmest zorgt voor bevordering van de groei van een plant. Het bestaat uit een mengsel van stoffen die een plant nodig heeft en die de plant gemakkelijk opneemt. Bekende elementen zijn stikstof, fosfor, kalium en zwavel.
Voor- en nadelen kunstmest
Kunstmest is een stuk goedkoper en werkt sneller dan organische mest. Het resultaat is zichtbaar na een week tot tien dagen, terwijl dit bij organische mest twee tot drie weken duurt. Een ander voordeel is dat je precies kunt doseren; met alleen de voedingsstoffen die het gewas nodig heeft.
Een nadeel is dat het sneller uitgewerkt is. Opnieuw strooien moet vaak al na drie weken, terwijl dierlijke mest hooguit drie keer per jaar gestrooid hoeft te worden. Reststoffen kunnen uitspoelen naar het grondwater. Ook wordt dierlijke mest snel afgebroken door kunstmestgebruik. Daarnaast kunnen biologische of biologisch-dynamische ondernemers het niet gebruiken.
Tot slot nog meer weten? Lees hier dan meer!
Meer nieuws over kunstmest
"Een niet egaal strooibeeld kost twee keer geld"
Precisiestrooier brengt bodemscans in de praktijk
Waar kunnen melkveehouders en loonwerkers op letten tijdens het bemesten?
Wanneer mag ik mest uitrijden in 2025?
Wat is kunstmest?
Kunstmest is een door de mens gemaakte formule die planten voorziet van essentiële voedingsstoffen die nodig zijn voor hun groei. Deze voedingsstoffen omvatten stikstof, fosfor, kalium (NPK), en soms andere elementen zoals magnesium en zwavel. Kunstmest stimuleert de gewasopbrengst, wat essentieel is voor efficiënte voedselproductie. Dankzij kunstmest is het mogelijk om hogere opbrengsten van gewassen te realiseren, zelfs op arme gronden. In biologische landbouw mag er geen kunstmest gebruikt worden.
Wanneer mag je kunstmest strooien?
Stikstofkunstmest mag niet het hele jaar door gebruikt worden. Er gelden verschillende regels voor het uitrijden van bijvoorbeeld dierlijke mest, kunstmest, zuiveringsslib, compost of kalkmest. Daarnaast kunnen weersomstandigheden ook invloed hebben op de stikstofbemesting. Stikstofkunstmest mag bijvoorbeeld niet uitgereden worden op bevroren of besneeuwde grond, een perceel wat onder water staat, of grond met een hellingspercentage.
Daarnaast hangt de periode waarin kunstmeststrooiers het land op mogen ook af van de teelt. Voor gras- en bouwland gelden verschillende regels. Ook de teelt van vollegrondsgroente, bloemen of fruitteelt hebben afwijkende regels.
Voor meer gedetailleerde informatie en eventuele wijzigingen in de regelgeving is het raadzaam de website van de Rijksoverheid of de lokale landbouwadviesdiensten te raadplegen.
Hoe wordt kunstmest geproduceerd?
De kwaliteit van kunstmest is cruciaal voor de strooibaarheid, toepassing, milieu-impact en rendement. Moderne fabrieken produceren stikstofkunstmest uit aardgas. In meerdere verwerkingsfasen wordt het aardgas, hoofdzakelijk bestaande uit methaan, opgewaardeerd tot stikstofkunstmest door het te binden met de stikstof die in de lucht aanwezig is. Van het gas dient 80% als echte grondstof voor kunstmest (Yara, 2021).
Gebaseerd op de twee meest gebruikte eindproducten, ammoniumnitraat (hoofdbestanddeel van KAS) en ureum, worden verschillende soorten kunstmest gemaakt. Dit gebeurt door ze te mengen met ingrediënten als fosfaat en kalium om NK, NP en NPK’s te vormen, dolomiet om KAS te vormen of door ureum en ammoniumnitraatoplossing te mengen om urean te maken.
Wat zijn de voordelen en nadelen van kunstmest?
Het gebruik van kunstmest heeft een aantal voor- en nadelen.
Voordelen:
- Verhoogde opbrengsten: Kunstmest verbetert de bodemvruchtbaarheid en stimuleert de plantengroei, wat leidt tot hogere opbrengsten.
- Snelle werking: Kunstmest werkt snel en de effecten op plantengroei zijn snel zichtbaar.
- Precieze voeding: De samenstelling van kunstmest kan nauwkeurig worden aangepast aan de specifieke voedingsbehoeften van gewassen.
Nadelen:
- Uitspoeling: Overmatig gebruik van kunstmest kan leiden tot watervervuiling door uitspoeling van voedingsstoffen en bijdragen aan de uitstoot van broeikasgassen.
- Bodemdegradatie: Langdurig gebruik kan de bodemstructuur aantasten en het bodemleven negatief beïnvloeden.
- Kosten: De aanschaf van kunstmest kan een aanzienlijke kostenpost zijn voor boeren.
Welke soorten kunstmest bestaan er?
Er bestaan verschillende soorten kunstmest, elk met unieke eigenschappen en toepassingen, afhankelijk van de specifieke voedingsbehoeften van de plant. De keuze voor een bepaald type kunstmest hangt af van de specifieke behoeften van de gewassen, de bodemgesteldheid, en de doelstellingen van de boer of tuinder. Hier zijn enkele van de meest voorkomende soorten:
- Stikstofmeststoffen (N): Stikstof is cruciaal voor de groei van planten, omdat het een belangrijk onderdeel is van chlorofyl, het groene pigment in planten dat fotosynthese mogelijk maakt. Stikstofmeststoffen helpen bij de ontwikkeling van planten door het bevorderen van de bladgroei. Voorbeelden zijn ureum, ammoniumnitraat, en ammoniumsulfaat.
- Fosfaatmeststoffen (P): Fosfor speelt een sleutelrol in de energieoverdracht binnen planten en is essentieel voor de ontwikkeling van wortels en bloemen. Fosfaatmeststoffen, zoals monoammoniumfosfaat (MAP) en diammoniumfosfaat (DAP), stimuleren de wortelontwikkeling en bloei.
- Kaliummeststoffen (K): Kalium is belangrijk voor de algemene gezondheid van planten. Het helpt bij waterretentie, ziekteresistentie, en de ontwikkeling van sterke stengels. Kaliumchloride en kaliumsulfaat zijn veelgebruikte kaliummeststoffen.
- Complexe meststoffen: Deze meststoffen bevatten een combinatie van twee of meer voedingsstoffen, zoals stikstof, fosfor, en kalium (NPK), om een uitgebalanceerde voeding voor planten te bieden. Ze zijn ontworpen om aan de specifieke voedingsbehoeften van gewassen te voldoen en kunnen zowel in vaste als in vloeibare vorm beschikbaar zijn.
- Micronutriënten: Naast de primaire voedingsstoffen hebben planten ook micronutriënten nodig, zij het in kleinere hoeveelheden. Dit zijn elementen zoals ijzer (Fe), mangaan (Mn), zink (Zn), koper (Cu), molybdeen (Mo), borium (B), en chloor (Cl). Meststoffen die deze micronutriënten bevatten, worden vaak gebruikt om specifieke tekorten in de bodem aan te pakken.
- Langzaam vrijkomende en gecontroleerde afgifte meststoffen: Deze meststoffen zijn ontworpen om voedingsstoffen over een langere periode geleidelijk vrij te geven, wat overvoeding en uitspoeling naar het milieu kan helpen voorkomen. Ze zijn ideaal voor het ondersteunen van de groei van planten gedurende het hele seizoen.
- Organische meststoffen: Hoewel strikt genomen niet altijd beschouwd als kunstmest, omvatten organische opties dierlijke mest, compost, en andere plantaardige materialen die voedingsstoffen leveren als ze afbreken. Ze verbeteren de bodemstructuur en -vruchtbaarheid naast het leveren van voedingsstoffen.
Kunstmeststrooiers: wat zijn de opties?
Er zijn verschillende strooisystemen met elk hun eigen voor- en nadelen. De meest voorkomende systemen zijn de pendelstrooier, de schijvenstrooier en de pneumatische strooier.
- Pendelstrooiers: Een pendelstrooier is een kunstmeststrooier die met de pijp van links naar rechts verspreidt. Dit zorgt voor een brede verspreiding. Deze strooier geeft vrijwel altijd een goed strooibeeld, ondanks de kwaliteit van de meststof.
- Schijvenstrooier (centrifugaalstrooier): Een schijvenstrooier is voorzien van één of twee strooischijven. Dit type kunstmeststrooier heeft een grote werkbreedte en strooit nauwkeuriger. Wel is de machine gevoeliger voor wind en de kwaliteit van het product.
- Pneumatische strooier: Het belangrijkste voordeel van een pneumatische strooier is dat deze machine zeer nauwkeurig en lage kwaliteit-meststoffen kan strooien. In tegenstelling tot een pendel- en schijvenstrooier heeft de pneumatische strooier een vaste strooi- en werkbreedte.
Fabrikanten als Amazone, Bogballe, Rauch, Sulky, Tulip en Vicon staan bekend om hun kunstmeststrooiers.
Meer weten over kunstmest?
Wil je meer weten over kunstmest of de toepassing hiervan? Bekijk bij het laatste nieuws alle artikelen over dit onderwerp.
Heeft u aanvullende vragen? Of heeft u een verhaal wat u graag onder de aandacht wilt brengen over dit onderwerp? Neem dan vooral contact op met onze redactie.
De inhoud van deze pagina is onder voorbehoud. Voor meer gedetailleerde informatie en eventuele wijzigingen in de regelgeving is het raadzaam de website van de Rijksoverheid of de lokale landbouwadviesdiensten te raadplegen.
