Wie in West-Brabant de naam Hack noemt, krijgt vaak als antwoord: “Dat zijn die met al die erwtendorsers.” En dat klopt. Hack Harvest uit Kruisland is een familiebedrijf dat al sinds 1933 bestaat en inmiddels is uitgegroeid tot één van de grootste spelers in de Europese oogst van erwten, tuinbonen en andere conserven-gewassen. Het verhaal van de familie Hack is er één van durf, techniek en organisatie en vooral van een oogstcarrousel die van maart tot december onafgebroken doordraait.
Het fundament werd gelegd door de vader van Willem Hack. “Mijn vader had thuis een boerderij, maar koos ervoor om zich volledig op de dorsmachine te storten. Zijn broer ging verder met de boerderij en zo ontstond ons loonbedrijf”, vertelt Willem. In 1985 namen hij en zijn vrouw Tineke het bedrijf over. Inmiddels staan ook de zonen Jeroen, Maarten en Sander aan het roer. Met zijn vijven vormen ze de directie van Hack Harvest.
Het bedrijf telt zeven vaste medewerkers, maar in de drukke oogstperiode loopt dat aantal op tot wel zestig seizoenskrachten. “In de piek van mei tot eind augustus is het een komen en gaan van mensen uit Nederland en buitenland”, vertelt Tineke. “Veel medewerkers komen elk jaar terug. Na de oogst in Spanje trekken ze door naar elders in Europa. Het is een hechte club geworden.”
Een oogstkalender die heel Europa beslaat
Wie denkt dat oogstwerk slechts een paar maanden duurt, vergist zich. Bij Hack Harvest begint het seizoen al in januari en loopt het door tot in december. In januari worden de machines onderhouden en bedrijfsklaar gemaakt voor Spanje, waarna het transport op gang komt. In februari volgt het planten van uien en het klaarmaken van de vloot erwtendorsers. Maart staat in het teken van de eerste erwtenoogst bij Sevilla, in Zuid-Spanje. In het voorjaar schuift de oogst noordwaarts door Spanje, van erwten naar tuinbonen, terwijl in Nederland bieten, uien en cichorei worden gezaaid.
Begin juli keren de machines terug naar Nederland voor de graszaadoogst in West-Brabant, Zeeland en Flakkee. Daarna volgt in juli het dorsen van erwten in Nederland, van Zeeuws-Vlaanderen tot Groningen. Augustus is gereserveerd voor de graanoogst, tarwe en gerst, gevolgd door uien en bieten. In het najaar verschuift de aandacht naar suikermais in Spanje en sojabonen, pochas en flageoletbonen in Frankrijk, terwijl in Nederland de oogst van bieten en cichorei op volle gang komt. In totaal oogst Hack Harvest jaarlijks duizenden hectares: alleen al in Zuid-Europa tussen de 8.500 en 9.000 hectare erwten, tuinbonen, suikermais en andere peulvruchten. “Het is een strakke planning”, zegt zoon Jeroen. “Bij erwten heb je maar één ideaal oogstmoment. Je kunt niet zeggen: morgen beter. Dan is het te laat.”
De ruggengraat: 23 erwtendorsers
Centraal in dit alles staat het indrukwekkende machinepark. 23 erwtendorsers, allen van Oxbo (voorheen Ploeger geheten), vormen de ruggengraat. Daarnaast beschikt Hack Harvest over bietenrooiers, maisplukkers, een knolselderijoogstmachine en diverse ondersteunende voertuigen. Willem: “In 1989 bouwden we onze eerste bietenrooier. We zijn jarenlang proeftuin geweest voor nieuwe ontwikkelingen. Alles wat Oxbo wilde testen, gebeurde bij ons.” Toch worden er keuzes gemaakt. “In 2021 zijn we gestopt met aardappelen rooien. Het werk in Spanje en Frankrijk nam zo toe, dat we het niet meer konden combineren. Moeilijk, want wij houden er niet van om dingen af te stoten. Maar je moet vooruitkijken: wat doen we over vijf of tien jaar nog? Dan kies je.”
Organisatie: strak schema, geen stilstand
Met zoveel machines tegelijk aan het werk in verschillende regio’s is organisatie cruciaal. “De kunst is om altijd een stap voor te blijven”, zegt Willem. “Dan heb je nooit stress. Goed organiseren is de truc.” In Spanje zijn de broers verdeeld over de regio’s. Sander werkt in het zuiden, Jeroen in het noorden, Maarten rond Madrid. De fabriek communiceert met hen, en zij met de ploegen in het veld. Duidelijkheid is van groot belang in de communicatie. Wanneer wij moeten aanvangen met oogsten moeten mensen en machines gereed staan. Opvallend: de machines staan bij Hack Harvest vrijwel nooit stil. “Wij beloven 23 machines, dus moeten we er ook 23 laten draaien. Reserveploegen, reserveonderdelen, je moet altijd back-up hebben. Stilstaan is geen optie.”
Personeel: leren, werken, doorgroeien
Machines zijn belangrijk, maar mensen maken het verschil. Bij Hack Harvest draait alles om goed opgeleid personeel. “Met een erwtendorser rijden lijkt simpel, maar dat is het niet. Je moet productkennis hebben, de afstelling snappen, weten wanneer je moet ingrijpen”, legt Willem uit. “Daarom zetten we nieuwelingen altijd naast ervaren chauffeurs. Ze leren al doende, maar we verwachten wel dat ze meedenken en verantwoordelijkheid nemen.” De ploegen bestaan uit een mix van ervaren krachten en nieuwe mensen. “Altijd balans”, zegt Tineke. “Je bent nooit alleen in een veld. Er draaien altijd twee, drie, vier machines samen, met iemand als ploegleider die de afstelling en communicatie regelt.” De sociale kant is minstens zo belangrijk. “We hebben duidelijke regels: netjes gedragen in hotels, respect voor elkaar. Functioneert iemand niet of wordt het gevaarlijk, dan grijpen we in. Veiligheid en discipline gaan voor alles.”
Kwaliteit boven snelheid
In een sector waar vaak geroepen wordt om meer capaciteit en hogere snelheid, kiest Hack Harvest bewust een andere koers. “Eerst goed, dan snel. Dat is ons motto”, zegt Willem. De erwtendorsers rijden zelden harder dan drie kilometer per uur. “Alles heeft aandacht nodig. De fabriek wil een product van topkwaliteit, niet een paar hectare extra per dag. Snelheid is niet van belang, kwaliteit wel. Dat is ook waarom we al dertig jaar in Spanje werken.” Ook brandstofverbruik of bodemdruk spelen een ondergeschikte rol. “Zuinige motoren zijn mooi, maar de oogst moet eerst netjes gebeuren. Vanaf 2008 hebben we ellende gehad met motoren die zogenaamd schoner moesten zijn. Uiteindelijk bleken ze vooral veel meer te verbruiken en problemen te geven. Simpel en betrouwbaar. Daar houden we van.”
Slot: een familie, een machinepark, een missie
Van Sevilla tot Groningen, van erwten tot broccoli: Hack Harvest is meer dan een loonbedrijf. Het is een familiebedrijf dat met lef en visie de stap naar internationale oogst maakte en sindsdien elk jaar weer een duizelingwekkende hoeveelheid hectares oogst. Machines, mensen en organisatie zijn de drie pijlers. Of zoals Willem het samenvat: “Zolang de machines draaien, de erwten op tijd binnenkomen en de fabriek tevreden is, doen wij ons werk goed. Dat is waar het om draait.”
Tekst: Annelies Bakker
Beeld: Hack Harvest en Annelies Bakker
