De verwachting is dat het inzetten van een strokenfrees een hogere opkomst van de kruiden oplevert dan volvelds doorzaaien. Dit komt omdat bij een strokenfrees de oude grasmat wordt weggefreesd, waardoor er veel minder concurrentie is van de bestaande grasmat. Dit wordt onderzocht in het project Natuurlijke Veehouderij Utrecht, waar Loonbedrijf Schimmel Renswoude en melkveehouder Gerben van Bennekom aan deelnemen.
Binnen het project staan vragen centraal als ‘hoe moet ik kruidenrijk grasland inzaaien?’ en ‘hoe moet ik kruidenrijk grasland onderhouden?’. Samen hebben ze begin september, op een regenachtige dag, kruiden en klaver doorgezaaid in bestaand grasland. Een keer is er volvelds een graskruidenmengsel doorgezaaid, op een ander veld is met vier verschillende strokenfrezen een graskruidenmengsel gezaaid.
Het grasland van Gerben is al een aantal jaren grasland, ligt er goed bij en wordt niet beweid. Zijn voornaamste doel met het doorzaaien van kruiden is het verbeteren van de bodemvruchtbaarheid en het verhogen van de droogtetolerantie van het grasland. Met de klavers kan ook de kunstmestgift voor een groot deel achterwege gelaten worden.
Concurrentie met bestaand grasland bij doorzaai
Doorzaaien van kruiden is lastig omdat ze bij de opkomst concurreren met het aanwezige gras. Het gras groeit sneller en neemt het licht weg bij de kruiden. Meestal wordt dan ook gekozen voor opnieuw herinzaaien van grasland, ondanks dat hierdoor veel organische stof, bodemleven en bodemopbouw verloren gaat. Hoewel kruiden zich langzamer ontwikkelen dan gras, kunnen ze bij gelijktijdige inzaai de concurrentie goed aan met het gras. Met name chichorei, smalle weegbree en klavers ontwikkelen zich uitstekend in het veld. Het zaaitijdstip is wel een aandachtspunt. Grassen kunnen nog wel tot eind oktober gezaaid worden, maar kruiden dienen eigenlijk voor half september gezaaid te zijn.
Strokenfrees of volvelds
Op het demoveld van Gerben wordt gekeken welke wijze (machine) van doorzaaien de beste resultaten geeft: volvelds doorzaaien of in banen met een strokenfrees. Zie ook de video onderaan dit artikel.
In het gunstigste geval komen de zaden op een diepte van 2x hun eigen hoogte te liggen. Het meeste kruidenzaad is heel klein en dient dus ondiep gezaaid te worden. In de zaaibak van de machines zijn de kruiden en het graszaad met elkaar gemengd en worden in één werkgang gezaaid. Wel wordt voorkomen dat het zaaizaad ontmengd. Gekeken wordt hoe diep de zaden in de grond komen en of aanrollen van de zaden na het zaaien (al dan niet als tweede werkgang) betere resultaten oplevert. Voordat de kruiden werden ingezaaid, werd het gras kort afgemaaid. Om het risico van een mindere opbrengst te verkleinen, is ook bij het doorzaaien een mengsel van kruiden en gras gezaaid. Als de kruiden dan niet goed aanslaan, is er toch nog opbrengst van het gras.
Bemesting en bekalken
Bij doorzaai van kruiden is het nadelig om eerst te bemesten. De mestgift zal de grasgroei stimuleren en de kruidenontwikkeling op een achterstand zetten. De kruiden krijgen dan weinig kans om te wortelen. Wel is het aan te raden om te bekalken bij een te lage pH-waarde. De meeste kruiden wensen een minimale pH-waarde van 5,0 op veengrond en 5,7 bij zand- en kleigronden. Door het gebruik van klaver in het mengsel kan de kunstmest achterwege blijven, waarmee de veehouder een deel van de kosten voor de kruiden kan terugverdienen.
Weerbare bodem
Kruiden, met name chichorei, hebben een veel diepere beworteling dan gras en zijn beter bestand tegen een droge periode. Het bodemleven zal door de verscheidenheid aan worteldieptes toenemen. De kruiden kunnen met hun wortels en met de aanwezigheid van de wormen de kracht en de capaciteit van de bodem vergroten en daardoor de bodemvruchtbaarheid verbeteren. Zo dragen kruiden in het grasland bij aan een stabielere ruwvoerproductie in de zomer.
Meer weten over kruidenrijk grasland?
Bekijk ook de video met de doorzaaidemo van Gerben.
