Kruidenrijk grasland staat in de belangstelling. Is het niet vanwege de gemeenschappelijk landbouwbeleid (glb), dan wel voor een beter nutriëntenbenutting of betere diergezondheid. In de praktijk is het echter lastig kruidenrijk grasland kruidenrijk te houden.
Tussen kruidenrijke mengsels zit veel verschil. Welk mengsel het meest geschikt is voor welk bedrijf hangt voor een groot deel af van de streek en van de perceelseigenschappen. Dit kwam ook aan de orde tijdens een demobijeenkomst van de stichting Bloeiend Boerenland en Healthy Soil in Tijnje eind augustus.“Als je een mengsel gebruikt met soorten die in de omgeving van nature al voorkomen, dan heb je grotere kans dat deze soorten ook na een aantal jaren nog aanwezig zijn in je grasland”, vertelde Jurjen Kieft van MediGran, toeleverancier van inheemse plantenzaden. “Een plant als chicorei zie je bijvoorbeeld vooral in het rivierendistrict. Die overleeft daar omdat er relatief veel kalk in de grond zit. Heb je een te lage pH, dan verdwijnt deze plant, net zoals bijvoorbeeld karwij en venkel. Wondklaver is weer erg gehecht aan voedselarme zandgrond. Kruiden als duizendblad en peen zijn minder kieskeurig. Die overleven op meer plekken.”
Basis moet goed zijn
Voor een gezonde kruidenrijke grasmat moet de bodem in optimale conditie zijn. De kruiden moeten makkelijk diep kunnen wortelen. Dit over het gehele perceel. Dat begint met een juiste verhouding tussen lucht en water en dit heeft weer alles te maken met de calcium /magnesium- verhouding van de bodem. Om erachter te komen hoe dit op het perceel in Tijnje zit, waarop de demo-middag is gehouden, bracht loonwerker Maurice Zandvliet het perceel in kaart met een bodemscanner. Op basis hiervan is door middel van geleidbaarheidsmeting (EC) een variatiekaart gemaakt waarop het perceel is ingedeeld in verschillende zones. Van elke zone, die een andere EC-waarde heeft, is vervolgens een bodemmonster genomen die is geanalyseerd volgens de Kinsey-Albrecht-methode. Op basis hiervan krijgt elke gescande zone zijn echte waarde en is een advies gegeven voor een plaatspecifieke calcium- en magnesiumgift. Deze twee elementen hebben namelijk grote invloed op de water/lucht-verhouding in de bodem. Daarnaast is een advies gegeven voor de gift van overige macro- en spoorelementen. Door deze adviezen om te zetten in taak-of strooikaarten, kan er op elk perceel plaats-specifiek aan een optimale bodemvruchtbaarheid worden gewerkt. Wie goed kijkt, kan aan de kruiden in het land verschillende zones herkennen. “Het stikstoffabriekje in de bodem moet aan de gang. Dat betekent dat de lucht/water-verhouding optimaal moet zijn. Dat komt in de praktijk neer op een goede verhouding tussen calcium en magnesium. Als je dat plaatsspecifiek kunt bijsturen, kan de bodem beter presteren. Als je bodem gemiddeld goed is, verlies je soorten. Is hij over alle variaties binnen een perceel goed, dan heb je kans dat je ze erin houdt. Je verbetert dus niet in directe zin het gewas, maar wel de (bodem)omstandigheden”, vertelt Zandvliet, die voor 125 euro per hectare een bodemscan verzorgt.
Wanneer zaaien?
Het najaar is het beste moment om kruidenrijk grasland in te zaaien. De bodemtemperatuur is nog hoog en de onkruiddruk is laag. Er is minder risico op bodemverdichting. De kruiden vormen een rozet, waardoor de bodem vlot wordt bedekt. Bij gunstige omstandigheden kan kruidenrijk grasland ook nog na de mais worden gezaaid. Houd er dan echter rekening mee dat de kruiden een achterstand hebben.
Maaien beter dan weiden
Om kruidenrijk grasland in stand te houden is maaien beter dan weiden. Weidegang geeft een snellere teruggang in kruiden dan maaien. Ganzen zijn overigens ook funest voor de stand van kruiden. Het advies is om kruidenrijk grasland drie keer per jaar af te maaien. Maar bij beheersgrasland is dit in de praktijk vaak niet mogelijk. Bij maaien is het belangrijk de stengels niet te hard te laten worden. Dit is slecht voor de verteerbaarheid. Kruiden laten bloeien om uit te laten zaaien geeft wisselend succes, maar gaat zeker ten koste van de voederwaarde. Er zijn veehouders die kruiden in de perceelsranden laten bloeien en uitzaaien. Het effect hiervan is niet bekend.
Tekst: Gerben Hofman
Beeld: Gerben Hofman en QLobel
